KUTU OYUNLARI VE TASARIMI
Kutu Oyunu Nedİr?
Br oyun tahtası üzerİne pİyonları yerleştİrerek, hareket ettİrerek veya kaldırarak oynanan ve pİyonların br desenle İşaretlenmiş br tahta üzerİnde belirli şekllerde hareket ettirildiği br oyun formatını kullanan oyunlar için genel br terimdir. Salen ve Zimmerman (2003) ‘e göre daha önceden belli kurallar çerçevesiyle oluşturulan bir oyun tahtası üzerinde sembol ve piyonların konulduğu, zor ve sayaç tarzı parçalara sahip olan oyun türüne kutu oyunu denir.
Oyun kavramı, özel yeteneği tanımlamak için geliştirilen kuramlar ve eğitim modelleri açısından değerlendirildiğinde, Guilford’ın (1967) zekânın yapısı kuramından faydalanılarak geliştirilen Sınırsız Yetenekler Modeli için oldukça önemlidir. Zekânın yapısı kuramı zekâyı; işlem, içerik ve ürün becerilerini düzenleyen 90 bilişsel fonksiyonla açıklamaktadır (VanTassel-Baska, 2000). Özel yetenekli öğrenciler için geliştirilen öğretim modellerinden olan Sınırsız Yetenekler Modeli altı yetenek alanına odaklanmakta; yaratıcı düşünme, karar verme, planlama, öngörme, iletişim ve akademik alan bu modeldeki yetenek alanlarını oluşturmaktadır (Newman, 2005). Kutu oyunun kullanımı öğrencideki motivasyonu arttırmaktadır. Kutu oyunlarının okullarda kullanılmasının yararlı ve ilginç bir method olduğu düşünülmektedir (Virvou ve Papadimitriou, 2014). Kutu oyunlarının beceri gelişimine katkısı sayesinde bu oyun türünün öğrenme ortamına bütünleştirilebilmek önemli bir seçenek olmuştur (Kosa ve Yılmaz, 2017).
Eğitsel kutu oyunu tasarımı yaparken bazı aşamalara dikkat etmek gerekmektedir. Bu aşamalardan sırasıyla ders ve kazanımların belirlenmesi, örnek oyunlara bakılması, oyun fikrinin oluşması, oyun malzemelerin temini, oyun yolunu çizimi, oyun nesneleri konusunda karar verme, oyun içine süprizler eklemek, oyun kartları ve kuralları oluşturmak, oyunu denemek, değerlendirme ve yeniden düzenlemek, oyunun sunumuyla eğitsel kutu tasarımı aşamaları tamamlanmaktadır (Samur ve Cömert, 2022).
Alan yazındaki çalışmalar incelendiğinde, beş-altı yaş grubu öğrenciler ile gerçekleştirilen oyun temelli dikkat eğitimi çalışmalarının çocukların dikkat ve dil becerilerini geliştirdiğine (Gözalan, 2013), eğitsel bilgisayar oyunlarının lise öğrencilerinin dikkat ve konsantrasyonu üzerinde etkili olduğuna (Hamari ve diğerleri, 2016), ilkokul grubunda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan öğrencilerle gerçekleştirilen yönlendirici olmayan oyun terapisinin çocukların duygu ve davranışları üzerinde olumlu etkilerinin olduğuna (Zorlu, 2016), benzer şekilde deneyimsel oyun terapisinin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan ilkokul öğrencilerinin duygu ve davranışlarını olumlu yönde etkilediğine (Bekeç, 2018) ve ortaokul grubu sedanter (hareketsiz) çocuklar ile gerçekleştirilen eğitsel oyun çalışmalarının öğrencilerin dikkatlerini geliştirdiğine (Orhan, 2018) ilişkin kanıtlar bulunmaktadır. Eğitsel bilgisayar oyunlarının 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin yaratıcılığını artırdığı (Naeini ve Masood, 2012), dijital oyun tabanlı etkinliklerin 5. sınıf öğrencilerinin dikkat ve yaratıcılıklarını olumlu yönde etkilediği (Hsiao, Chang, Lin ve Hu, 2014), eğitsel oyun tasarımının 5 ve 6. sınıf öğrencilerinin yaratıcılıklarını geliştirdiği (Bulut, 2015), çocuk oyunların 20-82 yaş arasındaki kişilerin yaratıcı düşünmelerini geliştirdiği (Arslan ve Dilci, 2017) ve ilkokul grubu öğrencilerle fen bilimleri derslerinde gerçekleştirilen oyun temelli etkinliklerin öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerini artırdığı (Tut, 2018) yapılan araştırma sonuçlarıyla ortaya konmuştur.
KAYNAKÇA
Arslan, A. & Dilci, T. (2018) Çocuk Oyunlarının Çocukların Gelişim Alanlarına Yönelik Etkilerin
Geçmiş ve Günümüz Bağlamında İncelenmesi Sivas İli Örneklemi. Fırat Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), 47-59.
https://acikerisim.firat.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11508/12175/10.18069-
firatsbed.388064-416507.pdf?sequence=1&isAllowed=
Bekeç, M. (2018). Deneyimsel oyun terapisinin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı olan 6-11 yaş arasındaki çocukların duygu ve davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesi
(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
İstanbul.
Bulut, D. (2015). Eğitsel oyun tasarlama sürecinin öğrencilerin yaratıcılıklarına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Gözalan, E. (2013). Oyun temelli dikkat eğitim programının 5-6 yaş çocuklarının dikkat ve dil becerilerine etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Hamari, J., Shernoff, D. J., Rowe, E., Coller, B., Asbell-Clarke, J. & Edwards, T. (2016). Challenging Games Help Students Learn: An Empirical Study on Engagement, Flow and İmmersion in Game-Based Learning. Computers in Human Behavior, 54, 170–179
Hsiao, H-S., Chang C-S., Lin, C-Y. & Hu, P-M. (2014). Development of Children’s Creativity and
Manual Skills Within Digital Game-Based Learning Environment. Journal of Computer
Assisted Learning, 30, 377-395.
Kosa, M., & Yilmaz, M. (2017). The design process of a board game for exploring the territories of the United States. Press Start, 4(1), 36-52.
Naeini, F. H. & Masood, M. (2012). Effect of Educational Computer Games On Student Creativity. Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 4(23), 5280-5284.
Newman, J. L. (2005). Talents and Type IIIs: The Effects of the Talents Unlimited Modelon
Creative Productivity in Gifted Youngsters. Roeper Review, 27(2), 84-90
Samur Y. & Cömert Z. (2022). Eğitimde Oyun, Oyunlaştırma ve Eğitsel Oyun Tasarımı. Altın Kitaplar Akademi.
Tut, E. (2018). 4. Sınıf fen bilimleri dersinde oyun temelli öğrenme uygulamalarının öğrencilerin akademik başarılarına ve yaratıcı düşünme becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun
Zorlu, A. (2016). Yönlendirici olmayan oyun terapisinin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtili çocukların duygu ve davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Zaika's world 